Kobiety aktywne seksualnie powinny regularnie wykonywać badania cytologiczne – nawet jeżeli w danym momencie nie utrzymują kontaktów seksualnych lub nie mają menstruacji.

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Najczęstszymi czynnikami odpowiedzialnymi za występowanie tego nowotworu są onkogenne typy wirusa HPV (human papilloma virus).

Szacuje się , że 80% ludzi podlega w swoim życiu zakażeniu wirusem HPV, jednak nie zawsze są to zakażenia typami onkogennymi wirusa.

Należy pamiętać że jeśli nieprawidłowe komórki zostaną wykryte wcześnie, leczenie raka szyjki macicy może być łatwiejsze, a szanse na wyleczenie większe.

Oblicza się, że jedynie 30% kobiet w Polsce korzysta z badań cytologicznych.

Cytologia to badanie komórek pochodzących z szyjki macicy kobiety w kierunku raka szyjki macicy, infekcji wirusowych czy zmian komórkowych w stanach przedrakowych, z których może rozwinąć się inwazyjny rak szyjki macicy.

Cytologię należy wykonywać tak często, jak zleci to lekarz. Pierwsze badanie cytologiczne kobieta powinna wykonać mając 20-25 lat lub mniej, w zależności od tego, kiedy rozpoczęła współżycie płciowe. Aktualne zalecenia mówią, że cytologii nie trzeba wykonywać co roku, wystarczy raz na trzy lata, z wyjątkiem kobiet znajdujących się w grupie zwiększonego ryzyka rak szyjki macicy z powodu m.in. częstych zmian partnerów seksualnych, zażywania leków zmniejszających odporność, nosicielstwa wirusa HPV (brodawczaka ludzkiego). Konieczność częstszego wykonywania badań dotyczy też kobiet, które miały nieprawidłowy wynik ostatniej cytologii i są w trakcie terapii.

Obecnie na rynku medycznym znajdują się dwa rodzaje cytologii:

• cytologia tradycyjna (konwencjonalna)

• cytologia LBC inaczej zwana cytologią jednowarstwową lub cytologią cienkowarstwową

Zarówno w przypadku cytologii tradycyjnej jak i cienkowarstwowej materiał do badania uzyskiwany jest w ten sam sposób, czyli podczas badania ginekologicznego pobierany jest wymaz odpowiednią szczoteczką do wymazów cytologicznych.

Przebieg pobrania materiału do cytologii konwencjonalnej i samej analizy wymazu powoduje, że otrzymany wynik niekoniecznie musi wiarygodny (np. z powodu zbyt małej liczby komórek w wymazie lub komórek zbyt słabej jakości). Na zmniejszenie wiarygodności może wpłynąć:

• zniszczenie części komórek podczas pobierania materiału i przeniesienie na szkiełko tylko niewielkiej ich liczby

• zanieczyszczenie próbki śluzem czy krwią

• nierównomierne rozprowadzenie materiału na szkiełku

Cytologia jednowarstwowa to badanie cytologiczne nowej generacji.

W odróżnieniu od klasycznej cytologii, w cytologii zwanej LBC (Liquid Based Cytology) możliwość zaistnienia powyższych sytuacji jest ograniczona do minimum. Cienkowarstwowy wymaz z szyjki macicy pobierany jest bowiem przy pomocy specjalnego zestawu, na specjalne płynne podłoże, które podlega dalszej obróbce laboratoryjnej w pracowni cytologicznej. Dzięki temu wyniki nieprawidłowe lub nieczytelne zdarzają się znacznie rzadziej. W związku z tym rzadziej dochodzi do konieczności powtarzania badania, związanej z kolejnymi kosztami i stratą czasu. Co najważniejsze, większa czułość i dokładność metody LBC w stosunku do cytologii konwencjonalnej, potwierdzona badaniami klinicznymi, daje większe szanse na uniknięcie choroby nowotworowej. Wyniki badań dowiodły, iż nową metodą wykrywa się znacznie więcej komórek atypowych (stan HSIL) w porównaniu do cytologii klasycznej.

W przypadku pozytywnego wyniku cytologii jednowarstwowej oraz ujemnego wyniku testu na obecność wirusa HPV kolejne badanie należy powtórzyć dopiero za 3 lata. Szansa na rozwój zmian mogących powodować raka szyjki macicy w tym okresie jest bliska zeru.

Cechy cytologii cienkowarstwowej odróżniające ją od cytologii tradycyjnej

• wykrywalność nieprawidłowych komórek szyjki macicy, zwłaszcza zmian typu dysplazji wysokiego stopnia (CIN2/3 , HSIL - high grade SIL) zwiększona o 64,4%

• wyższa jakość i wiarygodność wyniku cytologicznego, dzięki możliwości oceny 100% pobranych komórek

• ograniczenie do minimum wyników nieprawidłowych lub nieczytelnych w związku z lepszą jakością obrazu pod mikroskopem (cienka warstwa komórek bez nakładania się na siebie, brak domieszki śluzu czy krwi)

• znacząca redukcja preparatów wymagających powtórnej oceny (akceptacja FDA)

• możliwość jednoczesnego wykonania testu na obecność wirusa HPV czy bakterii Chlamydia trachomatis

W celu prawidłowej diagnostyki raka szyjki macicy, nieprawidłowy wynik cytologii powinno się potwierdzić badaniem z wykorzystaniem kolposkopu.

Gabinet Ginekologiczny

Jacek Marcinkowski

Gabinet Ginekologiczny

Jacek Marcinkowski

tel. +48 509 952 652